Earth Overshoot Day 2020
Vandaag is het Earth Overshoot Day – het moment waarop de mensheid alle natuurlijke bronnen heeft opgebruikt die de aarde in 2020 kan produceren. De rest van het jaar teren we dus in op de reserves van de aarde en lenen we van onze kinderen en kleinkinderen. Als iedereen zou leven als wij Nederlanders zou Earth Overshoot Day zelfs al op 3 mei passeren. We leven op een veel te grote ecologische voet en dat doen we als sinds mijn geboortejaar 1970.
Als volgeling van Jezus vind ik dat ingewikkeld. Ik geloof namelijk dat God de aarde heeft gemaakt voor alles wat daarop leeft. Lees Psalm 104 eens en ontdek hoe God de kleinste details vormgeeft en alle schepselen een plaats geeft op de door Hem gemaakt aarde. Het beeld wat deze psalm me geeft van God is die van een kunstenaar die zorgvuldig, geconcentreerd en met veel plezier scheppend bezig is. Maar de hebzucht van de mens ligt ten grondslag aan de verwoesting van ons door God gegeven huis.
Kinderen van God
Je zou verwachten dat de mensen die geloven in God extra zorgvuldig zouden zijn in het zorgen voor de door God gegeven planeet. Maar dat is niet het geval. Zorgen voor de planeet leerde ik van organisaties als Greenpeace, het Wereld Natuur Fonds en Milieudefensie. Ik leerde dat niet in de kerk. In de kerk van mijn jeugd ging het daar nooit over: er werd naar de wereld gekeken vanuit een antropocentrische blik – alles draaide om de mens en zijn heil. En ook later toen ik overstapte naar de evangelische bubbel binnen het christendom bleef het gaan over de mens en speelde ecologie geen enkele rol.
Lichtpuntje in die dagen was de jongerenbeweging Time to Turn waar de veel te vroeg overleden Martine Vonk een belangrijke rol in speelde. Zij was het die ik voor het eerst hoorde spreken over natuurbehoud, klimaat en duurzaamheid. Het zal ergens in de jaren negentig geweest zijn. Al snel werd deze beweging als links activistisch beschouwt en door de mainstream kerken genegeerd, vooral de kerken uit de evangelische hoek van de kerk. Het evangelie was en bleef antropocentrisch. Het was Tom Wright die de zorg voor de schepping verbond aan de opstanding van Jezus en ik wist niet wat ik las!
Klimatsceptici
Naarmate de klimaatcrisis zichtbaar werd, scheurde de kerk zich in tweeën. Veel evangelische collega voorgangers schaarden zich aan de kant van de klimaatsceptici, zij weigerden te geloven dat de klimaatcrisis werd veroorzaakt door menselijk handelen en wilden waken voor ecoactivisme binnen de kerk. Alarmerende wetenschappelijke rapporten werden weerlegd met andere rapporten en men zaaide twijfel – een beproefde methode om alles bij het oude te laten. Zie voor meer informatie het schokkende boek” Merchants of Doubt”.
Hoewel sommige Nederlandse collega’s actieve klimaatsceptici werden, maakten mijn Amerikaanse collega’s het een stuk bonter. Een clubje conservatieve predikanten schreef in 2006 een verklaring met de titel “An Evangelical Declaration on Global Warning” waarin werd beweerd dat de opwarming van de aarde een natuurlijke cyclus was en dat dit niets te maken had met de leefwijze van de mens. Eén van de meest actieve promotors van deze verklaring, Bryan Fischer van de American Family Association, vertelde zijn volgers dat het weigeren om fossiele brandstoffen als olie, kolen en gas te gebruiken een klap in het gezicht is voor God omdat hij deze grondstoffen gegeven zou hebben aan de mens om te gebruiken, en God wil niets liever dan dat we deze grondstoffen ook gebruiken.
Hoop
Volgens de opstellers van de verklaring, die zich verenigden in de Cornwall Alliance is klimaatverandering een ketterij die kinderen in klaslokalen verleidt door geestelijke dwaalleer. Deze Cornwall Alliance maakte een serie van 12 DVD’s om een wapenrusting aan te bieden aan de volgers van deze cursus om op te staan tegen milieubewustzijn die men de “groene draak” is gaan noemen. Dat het hier om volwassen mensen gaat die uiterst serieus zijn is nauwelijks voor te stellen. Gelukkig kwam er al snel een reactie uit een ander deel van het evangelisch kamp in een (veel breder) gedragen manifest getiteld: Climate Change: An Evangelical Call for Action”. Maar de twijfel was gezaaid en zorgde voor een verlamming van de evangelische christenen, net als in ons land.
Toch is er hoop in kerkelijk Nederland. Er zijn steeds meer (vooral jonge!) christenen die beseffen dat de klimaatcrisis zeer ernstig is en mogelijk enorme rampen tot gevolg kan hebben. Nu al beginnen we de gevolgen te merken: de aarde is sinds het einde van de 19e eeuw gemiddeld 0,9 graad Celsius warmer dan voorheen, sinds 1969 is de temperatuur van de oceanen 0,4 graad Celsius warmer, de poolkappen smelten veel sneller dan verwacht, in bergketens over de hele wereld nemen de gletsjers sterk af, het weer wordt overal op aarde extremer en de verzuring van de oceanen zijn sinds de Industriële Revolutie met 30% toegenomen. De klimaatdoelen die we onszelf hebben gesteld gaan we niet halen. Heeft de mens iets in werking gezet wat onomkeerbaar is? Sommige wetenschappers denken van wel en spreken over de zesde massa-extinctie. Het is zorgelijk en daar waar we als mensheid eensgezind zouden moeten acteren zien we verdeeldheid en lethargie.
Kinderen van het licht
Als christen leef ik vanuit hoop. Hoop op leven en herschepping door de verzoening van Jezus. Om die reden ben ik niet in paniek maar wil ik zoeken naar een wijze van leven waardoor ik meewerk met de herschepping van onze planeet als daad van aanbidding richting mijn Schepper en als etalage van het Koninkrijk van God. Misschien zijn dat grote woorden, maar ik geloof er oprecht in. Samen met organisaties als Christian Climate Action, TEAR, A Rocha en Micha Nederland wil ik me op dagelijkse basis inzetten om door de vernieuwing van mijn denken recht te doen, welvaart te delen, te zorgen voor onze planeet en te komen tot een nieuw normaal waar we binnen de door God gegeven grenzen mogen leven met hen die ons lief zijn zodat anderen (mensen én dieren) een waardig leven kunnen leiden.
Tegelijkertijd besef ik dat de hebzucht van de mens (een neiging die ook diep in mijzelf zit!) waarschijnlijk sterker zal zijn en veel schade zal brengen aan een goed geschapen planeet. Maar toch ontslaat me dat niet van mijn plicht en het enorme plezier om te leven als kind van het licht zoals Paulus dat zo mooi omschrijft: “Want eens was u duisternis maar nu bent u licht, door uw bestaan in de Heer. Ga de weg van de kinderen van het licht”.
Reacties uitgeschakeld voor Earth Overshoot Day 2020