Een jaar met Henri
Het is mijn Henri Nouwen jaar. Niet echt een jaar van 365 dagen, maar een periode waarin ik alle boeken van Henri achter elkaar lees. Misschien wordt het 1,5 jaar of meer, lezers van Nouwen zullen begrijpen dat sommige boeken je zo aan het denken zetten dat je even pauze moet nemen.
Het klinkt gek om te zeggen over iemand die je nooit hebt ontmoet, maar ik hou van die man. Als ik zijn boeken lees hoor ik zijn markante en levendige stem aan de binnenkant van mijn schedel. Alsof hij de boeken zelf aan me voorleest.
Ik vermoed dat het zo’n 25 jaar geleden is dat ik voor het eerst een boek van Nouwen las. Nooit eerder had ik iets gelezen wat dichterbij mijn eigen hart stond dan dat boek van Henri. Nouwen is mijn spiegelbeeld. Een worstelende Godzoeker. Ik herkende me er direct in toen ik dat eerste boek las. Jurjen Beumer schreef een spirituele biografie over Nouwen met de titel: “Onrustig zoeken naar God”, een titel die volmaakt bij mijn leven past.
Momenteel lees ik het boek “Gracias” – een dagboek over zijn verblijf van zes maanden in Bolivia en Peru om te zien of God hem zou roepen om daar tussen de armen te gaan leven. Het boek is prachtig en geeft een inkijkje in de ziel van de sympathieke priester. Terwijl Henri de aanwezigheid van God onder de armen ontdekte, was ik als tiener bezig te ontdekken wie ik zelf was.
Het grote thema uit het leven van Nouwen is om te leren hoe je het leven van de geliefde leidt. Henri wilde (net als elk mens) geliefd zijn en zijn zoektocht bracht hem op een punt dat hij besefte dat God ons liefheeft op een manier die lijden en tegenslag ver te boven gaat. Dat hoort nou eenmaal bij het leven, maar die liefde van God mag daarin meer centraal komen te staan.
In “Gracias” schrijft hij: “Maar zodra ik zeg: “God bestaat”, kan mijn eigen bestaan niet langer het middelpunt blijven, want de essentie van de ‘kennis van God’ is het inzicht dat mijn eigen bestaan volledig ontleend is aan het zijne”. Wat een prachtige en diepe zin!
Juist in dat zoeken naar de juiste bestemming en Gods wil ontdekte Nouwen dat dat eigenlijk niet zo relevant was: “Al die vragen zie ik plotseling als nutteloze hersenspinsels, als boeien die me gevangen houden in de illusoire zorg om mijn eigen bestaan, als een uitdrukking van mijn ziekelijke veronderstelling dat God van mij afhankelijk is, dat zijn bestaan aan het mijne is ontleend”.
Henri ontdekt dat zijn gebedsleven lijdt onder de taalstudie die hij volgt aan een taalinstituut. Hij komt niet verder dan het bidden van het Brevier en de mis (toch al snel zo’n 1,5 uur gebed per dag!) en dat stoort hem. Hij schrijft: “Mij hoeft niemand te bewijzen dat het wat uitmaakt of ik bid. Wanneer ik niet bid, word ik prikkelbaar, moe en neerslachtig en verlies ik de Geest die mijn aandacht op de noden van anderen richt. Zonder bidden word ik in beslag genomen door mijn eigen beslommeringen en zorgen. Dan word ik chagrijnig en hatelijk en voel ik dikwijls wrevel in me opkomen en een verlangen naar wraak”.
Ik vind dit ontroerend mooi. Wat een verschil tussen katholiek en evangelisch bidden! Gericht op de ander, wegkijkend van de eigen situatie en verblijven in God. Het was een paar jaar eerder dat Moeder Teresa eens tegen Henri zei toen hij een oplossing zocht voor zijn problemen en twijfels: “Wanneer je dagelijks een uur reserveert voor contemplatief gebed en nooit iets doet waarvan je weet dat het slecht is, komt alles in orde”. Geen antwoord op die ene vraag van Nouwen, maar een antwoord op alle vragen.
Nouwen overleed 22 jaar geleden, maar nog elke dag spreekt hij tot mijn hart!
2 Comments