Eenvoud (2)

Afgelopen week werd duidelijk dat een aantal grote modeketens de fabrikanten van haar in Bangladesh geproduceerde kleding willen dwingen om de orders te annuleren. Vaak is de collectie al klaar voor verzending of zit men volop in het productieproces. Hoewel ik begrip heb dat modeketens blijven zitten met hun voorjaarscollectie en proberen te zoeken naar oplossingen heb ik geen er geen enkel begrip voor dat zij de rekening proberen door te schuiven naar de allerarmsten op onze planeet.

Volgens een rapport van Human Rights Watch rapporteren kledingfabrikanten de volgende zaken: het annuleren van bestellingen voor goederen die de werknemers al hadden gemaakt, het annuleren van orders voor goederen die werknemers aan het maken zijn, het eisen van kortingen op reeds verzonden producten die teruggaan tot januari, het nemen van geen enkele financiële verantwoordelijkheid of het specificeren van het tijdstip van betaling, zelfs niet in gevallen waarin de bestellingen al waren gedaan of nog in behandeling waren.

Mensenrechten

Voor het maken van een t-shirt krijgt een naaister slechts $0,12 aan loon en houdt de fabrikant slechts $0,58 marge over aan dit product. Het maakt volgens de kenners niet uit of het een t-shirt van de HEMA betreft (verkoopprijs €15) of een shirt van Adidas of Nike (verkoopprijs > €50). De productiekosten blijven extreem laag. Dat kan natuurlijk alleen als er medemensen worden uitgebuit. Zelfs na het akkoord van Bangladesh (opgesteld na de dodelijke Rana Plaza ramp in april 2013) lukt het de grote modeketens niet om transparant te zijn op het gebied van leefbare lonen.

Als je kijkt in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens dan staat er in artikel 23, lid 3:

“Eenieder die arbeid verricht heeft recht op een rechtvaardige en gunstige beloning, welke hem en zijn gezin een menswaardig bestaan verzekert, welke beloning zo nodig met andere middelen van sociale bescherming zal worden aangevuld.” Maar kennelijk lukt het ons niet om mensen in een ander deel van de wereld als volwaardige mensen te zien.

Het habijt van Franciscus

Franciscus werd geboren als zoon van een rijke lakenhandelaar uit Assisi. Zoals bekend leidde de jonge Franciscus een rijk en overdadig leven, maar toen hij ongeveer twintig jaar oud was werd hij krijgsgevangen genomen tijdens de oorlog tussen zijn stad en de stad Perugia. Hoewel hij na een jaar vrijkwam werd hij ernstig ziek en dat is de ommekeer in zijn leven. Hij begon oog te krijgen voor de verstoten melaatsen in zijn omgeving en hij bekeerde zich tot een leven van armoede, gebed en dienstbaarheid aan de armen, ontevreden over de leegheid van zijn leven.

Zijn rijke vader die begrijpelijkerwijs dacht dat zijn zoon gek was geworden liet Franciscus voor de rechtbank van de bisschop voorleiden om hem te overtuigen dat hij moest stoppen met het weggeven van de rijkdommen van zijn vader. Als reactie daarop kleedde Franciscus zich uit en gaf zijn kleding terug aan zijn vader. Vanaf die dag leefde hij slechts voor zijn vader in de hemel. Hij maakte een habijt van jutezakken die hij, als er slijtageplekken ontstonden, oplapte met nieuwe jute.

Laudato Si

Ook kardinaal Jorge Bergoglio, die zich noemde naar Franciscus van Assisi weigerde mee te gaan in de kledingkeuzes van zijn voorgangers. In zijn functie als Paus kleedt hij zich zo eenvoudig mogelijk. Geen goudstiksels of opzichte rode leren schoenen, maar eenvoudige kleding die past bij zijn rol als Paus maar die de eenvoud uitstraalt die volgens hem past bij de kerk van Jezus. Zijn kleding is niet gemaakt van zijde maar van wol.

Paus Franciscus pleit voor een arme kerk die er juist is voor de armen. In de lezenswaardige encycliek Laudato Si (Latijn voor Geprezen zijt Gij – een regel uit het zonnelied van Franciscus van Assisi) schrijft hij: “Christelijke spiritualiteit biedt een alternatief voor het peilen van de kwaliteit van leven, en zet aan tot een profetische en contemplatieve levensstijl, waarin men tot diepe vreugde in staat is zonder geobsedeerd te zijn door consumptie. Het is een terugkeer naar die eenvoud die het ons mogelijk maakt stil te staan bij en te genieten van de kleine dingen, dankbaar te zijn voor de mogelijkheden die het leven ons biedt, zonder ons te hechten aan ons bezit of treurig te worden om wat ons ontbreekt”.

Liminale fase

We bevinden ons momenteel in een mondiale liminale fase (overgangsfase). De tussentijd waarin we weinig kunnen doen en terug worden geworpen op onze geleefde waarden is een goede tijd voor contemplatie en het maken van radicale keuzes. Hoe willen we eigenlijk leven? Als het gaat om kleding denk ik dat we een diepgaand bekeringsproces nodig hebben. Weg van de hebzucht en de wegwerpmode naar een duurzame en vreugdevolle levensstijl die goed is voor onze ziel, onze planeet en al haar bewoners.

Shane Claiborne maakt sinds jaar en dag zijn eigen kleding om te voorkomen dat er iemand is die moet lijden vanwege zijn kledingkeuze. Alles wat hij draagt ziet er redelijk hetzelfde uit en je moet direct denken aan een habijt. In deze periode van thuiswerken merk ik dat ik vooral favoriete truien en shirts draag. Heerlijk om niet lang na te hoeven denken wat je aan zult trekken. Welke keuzes zouden we kunnen maken als het gaat om onze kleding? Wat zou ik van jou kunnen leren? Wat zou een hedendaags habijt kunnen zijn waarmee we demonstreren tegen de verwerpelijke omstandigheden in de kledingindustrie?

Ik ben benieuwd naar jou oplossing om jezelf te dwingen eenvoudiger te leven.